ENGLISH VERSION



Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska
Katalog obiektów --> Nizina sartowicko-nowska
Dolna Grupa
Poprzednia miejscowość Previous village
Objaśnienia

gm. Dragacz, pow. świecki, woj. kujawsko-pomorskie

(Gruppa utraque -1669, Górna i Dolna Grupa -1682, Ober i Nieder Gruppe -1703)

Grupa była dużym majątkiem szlacheckim, pozostając w rękach jednej rodziny, (XVI w. Kopickich, XVII, XVIII Konarskich) przekształciła się z czasem w 3 osobne miejscowości: Górna Grupa, Dolna Grupa i Grupa, związane jednak zawsze z osobą jednego właściciela.
W 2 poł. XVI w., wieś należała do powiatu świeckiego w województwie pomorskim, wchodząc w skład parafii katolickiej Bzowo. W 1625 r. we wsi osiedli Holendrzy.
W zaborze pruskim osada wchodziła w skład powiatu świeckiego w Rejencji Kwidzyńskiej. Parafia ewangelicka Górna Grupa, katolicka Bzowo, menonicka Dolna Grupa, (kościół wybudowany w 1776 r., spalony w 1945 r.) W 1880 r. 2770 mórg, budynków 47, domów mieszkalnych 33, katolików 21, ewangelików 140.

Wieś usytuowana po zachodniej stronie Niziny Sartowicko-Nowskiej. Pierwotnie rzędówka, z zabudowaniami po jednej stronie drogi. Obecnie przez wieś na osi północ-południe przebiega droga szybkiego ruchu A1.


Zabytki we wsi: 4 drewniane obiekty związane z osadnictwem olenderskim.

Nr 3 - dom zbudowany w 2 ćw. XIX w., usytuowany kalenicą do drogi biegnącej równolegle do szosy A1, w południowo-wschodniej części wsi, mieści pod jednym dachem część mieszkalną i gospodarczą w jednym rzędzie.
Budynek na rzucie prostokąta, dwutraktowy z sienią w trakcie zachodnim. Kuchnia w części zachodniej. Drzwi wejściowe w elewacji wschodniej i zachodniej. Poddasze o funkcji użytkowej. Dom o formie prostopadłościanu, parterowy, częściowo podpiwniczony, z częścią gospodarczą po stronie północnej. Przykryty dachem dwuspadowym. Elewacja północna jednoosiowa, niesymetryczna. Elewacja południowa dwuosiowa, symetryczna. Elewacja wschodnia czteroosiowa, niesymetryczna. Elewacja zachodnia pięcioosiowa, niesymetryczna. Budynek na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniany w konstrukcji wieńcowej. Ściana północna częściowo ceglana. Ściana południowa oraz częściowo zachodnia otynkowana. Komin ceglany, butelkowy. Podłogi drewniane, strop belkowy. Szczyty odeskowane. Więźba dachowa jętkowa. Dach pokryty blachą. Okna drewniane, ościeżnicowe, dwudzielne. Drzwi drewniane, ramowo-płycinowe, jednoskrzydłowe. Schody drewniane, jednobiegowe, proste.
Materiały na których oparto opracowanie: Osadnictwo holenderskie Doliny Wisły w województwie bydgoskim, mps, Bydgoszcz 1992/1993, cz.1, s. 6.

Nr 11 -dom zbudowany na przełom 3 i 4 ćw. XIX w. (?), usytuowany przy szosie A 1, w południowo-wschodniej części wsi. Zachowany w stanie ruiny, konstrukcji drewnianej, posadowiony na podmurówce kamienno-ceglanej.
Materiały na których oparto opracowanie: Osadnictwo holenderskie Doliny Wisły w województwie bydgoskim, mps, Bydgoszcz 1992/1993, cz.1, s. 6; Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Województwo Bydgoskie, oprac. E. Parucka, t. 5, Warszawa 1997, s. 82.

Nr 12 - dom zbudowany w 1826 r., usytuowany kalenicą do szosy A1, w południowo-wschodniej części wsi, pierwotnie mieszczący pod jednym dachem część mieszkalną i gospodarczą w jednym rzędzie.
Na rzucie prostokąta, dwutraktowy z sienią i kuchnią w trakcie wschodnim. Drzwi wejściowe w elewacji wschodniej i północnej. Poddasze o charakterze mieszkalno-użytkowym. Dom o formie prostopadłościanu, parterowy, niepodpiwniczony. Przykryty dachem dwuspadowym. W połaci dachu okna. Elewacja północna i zachodnia trójosiowa, niesymetryczna. Elewacja południowa czteroosiowa, symetryczna. Elewacja wschodnia pięcioosiowa niesymetryczna.
Posadowiony na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniany w konstrukcji wieńcowej. Ściana północna ceglana, otynkowana. Komin ceglany, butelkowy. Podłoga w sieni ceglana, w pozostałych pomieszczeniach deskowa. Strop belkowy o krawędziach sfazowanych. Pola pomiędzy belkami podbite płytą. Szczyty odeskowane. Więźba dachowa jętkowa. Dach pokryty eternitem. Okna drewniane, ościeżnicowe, dwudzielne. Drzwi drewniane, ramowo-płycinowe, jednoskrzydłowe. W dwóch pomieszczeniach zachowane szafy ścienne. Schody drewniane, jednobiegowe, łamane, zabiegowe.
Materiały na których oparto opracowanie: Dolna Grupa 12, KEZAiB, oprac. I. Jastrzębska-Puzowska, E. Sekuła-Tauer, K. Bartowski, mps, Bydgoszcz 1993; Osadnictwo holenderskie Doliny Wisły w województwie bydgoskim, mps, Bydgoszcz 1992/1993, cz. 1, s. 6; Osadnictwo holenderskie Doliny Wisły w województwie bydgoskim, mps, Bydgoszcz 1992/1993, cz. 3, nr 17; Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Województwo Bydgoskie, oprac. E. Parucka, t. 5, Warszawa 1997, s. 82.

Nr 81 - dom zbudowany w 2 ćw. XIX w., usytuowany kalenicą w kierunku polnej drogi biegnącej na północny wschód od szosy A1, w północno-wschodniej części wsi, mieszczący pod jednym dachem część mieszkalną i gospodarczą w jednym rzędzie.
Budynek na rzucie prostokąta, dwutraktowy z sienią w trakcie wschodnim. Kuchnia w części zachodniej. Drzwi wejściowe w elewacji południowej i wschodniej. Poddasze o charakterze użytkowym. Dom o formie prostopadłościanu, parterowy, częściowo podpiwniczony. Połączony z częścią gospodarczą od strony północnej, do której przylega dobudówka. Przykryty dachem dwuspadowym. Elewacja północna jednoosiowa. Elewacja południowa dwuosiowa, niesymetryczna. Elewacja wschodnia sześcioosiowa, niesymetryczna. Elewacja zachodnia czteroosiowa, niesymetryczna.
Posadowiony na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniany w konstrukcji wieńcowej. Komina ceglanego brak. Podłogi drewniane, stropy belkowe. Szczyty odeskowane. Więźba dachowa jętkowa. Dach pokryty eternitem. Okna drewniane, ościeżnicowe, dwudzielne. Drzwi drewniane, ramowo-płycinowe, jedno i dwuskrzydłowe. Schody drewniane, jednobiegowe, proste.

    
SGKP, t. 2, Warszawa 1881, s. 874; H. Maercker, Eine polnische Starostei und ein preussischer Landrathkreis. Geschichte des Schwetzer Kreises 1466-1873, "Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtvereins", H. 17-19, Danzig 1886-1888, s. 207-9; Słownik geograficzny Państwa Polskiego i ziem historycznie z Polską związanych,, red. S. Arnold, 1937, s. 1690-1; K. Ciesielska,, Osadnictwo "olęderskie" w Prusach Królewskich na Kujawach w świetle kontraktów osadniczych, "Studia i Materiały z dziejów Wielkopolski i Pomorza", t. 4, 1958, s. 223; Katalog zabytków architektury i budownictwa w Polsce, z. 2, M. Arszyński, M. Rejmanowski, Województwo bydgoskie,(Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, Seria A, t. VII, Warszawa 1972, s. 58; K. Mikulski, Osadnictwo wiejskie woj. Pomorskiego od poł XVI do końca XVII wieku, Rocznik TNT, R. 86, Toruń 1994, z. 2, s. 175; P. J. Klassen, Ojczyzna dla przybyszów, Wprowadzenie do historii mennonitów w Polsce i Prusach, Warszawa 2002, s. 42.SGKP, t. 2, Warszawa 1881, s. 874; H. Maercker, Eine polnische Starostei und ein preussischer Landrathkreis. Geschichte des Schwetzer Kreises 1466-1873, "Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtvereins", H. 17-19, Danzig 1886-1888, s. 207-9; Słownik geograficzny Państwa Polskiego i ziem historycznie z Polską związanych,, red. S. Arnold, 1937, s. 1690-1; K. Ciesielska,, Osadnictwo "olęderskie" w Prusach Królewskich na Kujawach w świetle kontraktów osadniczych, "Studia i Materiały z dziejów Wielkopolski i Pomorza", t. 4, 1958, s. 223; Katalog zabytków architektury i budownictwa w Polsce, z. 2, M. Arszyński, M. Rejmanowski, Województwo bydgoskie,(Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, Seria A, t. VII, Warszawa 1972, s. 58; K. Mikulski, Osadnictwo wiejskie woj. Pomorskiego od poł XVI do końca XVII wieku, Rocznik TNT, R. 86, Toruń 1994, z. 2, s. 175; P. J. Klassen, Ojczyzna dla przybyszów, Wprowadzenie do historii mennonitów w Polsce i Prusach, Warszawa 2002, s. 42.


Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska

Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl