ENGLISH VERSION



Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska
Katalog obiektów --> Żuławy
SZALENIEC
Poprzednia miejscowość Previous village
Objaśnienia
Mapa powiatu

gm. Stare Pole, pow. malborski, woj. pomorskie

Do 1945 roku Tchőrichthof, (TK); Torichthof (Gotha), Tőringsdorf (Endersch),Thőringshőfschen (Schrőtter), Szaleniecz.

Wieś założona w 1360 r. początkowo folwark krzyżacki komturii dzierzgońskiej Thorichte Hof", po 1465r. w ekonomii malborskiej. Na pocz. XVII w. znajdował się ty duży, dwukondygnacjowy, murowany dwór;"folwark Szaleniecz" wydzierżawiony w 1726r i uposażony - 19 włók 16 mórg i 150 prętów powierzchni wykształcił się w wieś o 9 gospodarstwtwach, z których jedno przekształciło się w pocz. XXw. w niewielki majątek.
W 1726 r. wydzierżawiony na prawie emfiteutycznym. W 1727 r. mieszkało tu 11 mennonitów, W 1776 r. wzmiankowane nazwiska Dau, Dircksen, Dick, Fisch, Funck, Gruntu, Jantzen, Kaettler, Kasper, Martens, Penner, Siebert. W 1820 wieś liczyła 124 mieszkańców w tym 38 mennonitów. W 1868 r. petycje podpisali Cornelsen, Klaassen, Penner, Frőse, Heinrich Funk i C. Funk, C. Schmidt; w 1936 r. mieszkały tu rodziny Dyck, Driedger, Friesen, Jungius, Wiehler.

Układ przestrzenny wsi - jednodworcza na terpach, ok. 10 zagród .

Krajobraz kulturowy wsi silnie zniekształcony. Zanikająca historyczna zabudowa, w latach 80 - tych istniała historyczna zabudowa na 5-6 siedliskach. Dom podcieniowy rozebrany. Uporządkowany cmentarz mennonicki, zachowana brukowana nawierzchnia drogi i lipowa aleja.

Nr 1 - zagroda holenderska w typie wzdłużnym z ok. 1850 r., z drewnianym domem, zrębowym, otynkowanym, o boniowanych narożnikach z ceramicznym dachem; elewacja szczytowa 3 - osiowa, frontowa 6 - osiowa, z wejściem na 3 osi
Nr 2 - zagroda holenderska w typie wzdłużnym z ok. 1880 r., z drewnianym domem, zrębowym, otynkowanym, o boniowanych narożnikach z ceramicznym dachem, o dekoracyjnie zaciosanych belkach stropowych; elewacja szczytowa 2 - osiowa, szczyt 2 osiowy frontowa 5 - osiowa, z wejściem przesłoniętym gankiem pośrodku
Nr 36 - dom podcieniowy wybudowany w przed 1790 r. dla Friesena, przebudowywany kilkakrotnie, usytuowany we wsch. części wsi, po płn. stronie drogi, oddalony ok. 150 m, szczytowo kalenicowo, na kamiennej podmurówce, drewniany, otynkowany, z ryglowymi szczytami i wystawką wspartą na 7 słupach, i ryglowych ściankach; elewacja płd. 2 -osiowa, szczyt dwupoziomowy, w dolnej części 2 - osiowy, wyżej 1 - osiowy; elewacja frontowa 7 - osiowa, z podcieniem na 3 środkowych osiach, o efektownym fachwerku i dekoracyjnych drzwiach. Budynek rozebrany.

Cmentarz mennonicki - założony w k. XVIIIw. po wsch. stronie szosy, obramiony rowem melioracyjnym ze szczątkową zielenią , zbliżony do kwadratu;. zachowanych 13 steli, najstarszy zachowany nagrobek z 1806r Hermana Pennera, Anny i Franza Cornelsena z 1811r., Franza Cornelsena z 1848, Susany Lopp z 1852, Jacoba Quiringa z 1861r., Johana Quiringa z 1863r, Anny Claasen z 1865r, Barbary Martins z 1866 Sary Jansen z 1869r., Anny Claassen z 1890, Isaaka Klaasen z 1895r.

    
Schmid, s. 331- 332; ML, t. IV, s. 320; AG IV, BF, MP, Lipińska, t. III, poz. 229.


Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska

Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl